Air ketum atau air biak semakin mendapat perhatian di Malaysia kerana penggunaannya yang meluas dalam kalangan masyarakat, terutamanya di kawasan luar bandar. Ia berasal daripada daun pokok ketum (Mitragyna speciosa), yang telah digunakan sejak sekian lama dalam perubatan tradisional. Walaupun ada yang mendakwa bahawa air ketum mempunyai manfaat kesihatan tertentu, terdapat juga kebimbangan mengenai kesan sampingan dan penyalahgunaannya.

Dalam artikel ini, kita akan membincangkan secara terperinci tentang kegunaan, kelebihan, dan keburukan air ketum agar masyarakat lebih memahami implikasi penggunaannya.

Kegunaan, Kelebihan dan Keburukan Air Ketum

Apa Itu Air Ketum?

Air ketum adalah minuman yang dihasilkan daripada rebusan daun ketum. Pokok ketum tergolong dalam keluarga kopi (Rubiaceae) dan banyak dijumpai di negara-negara Asia Tenggara seperti Malaysia, Thailand, dan Indonesia.

Daun ketum mengandungi bahan aktif utama yang dikenali sebagai mitragynine dan 7-hydroxymitragynine, yang memberikan kesan kepada sistem saraf manusia. Bahan ini berfungsi dengan cara merangsang reseptor opioid dalam otak, memberikan kesan yang hampir sama seperti morfin tetapi dengan tahap kebergantungan yang berbeza.

Kegunaan Air Ketum

Air ketum telah digunakan secara tradisional oleh masyarakat setempat untuk pelbagai tujuan, termasuk perubatan dan tenaga. Berikut adalah beberapa kegunaannya:

1. Mengurangkan Rasa Sakit

• Air ketum sering digunakan oleh mereka yang mengalami sakit kronik seperti sakit sendi, sakit belakang, dan migrain.
• Kandungan mitragynine dalam daun ketum bertindak sebagai analgesik semula jadi yang membantu mengurangkan kesakitan.

2. Memberikan Tenaga dan Mengatasi Keletihan

• Masyarakat luar bandar sering meminum air biak untuk meningkatkan tenaga, terutamanya bagi mereka yang melakukan kerja berat seperti bertani dan menoreh getah.
• Ia membantu mengurangkan keletihan dan meningkatkan daya tahan fizikal.

3. Mengatasi Masalah Tidur (Insomnia)

• Sesetengah individu menggunakan air ketum untuk membantu mereka tidur dengan lebih lena, terutama jika mengalami masalah tidur seperti insomnia.

4. Mengurangkan Simptom Penarikan Dadah

• Ada kajian menunjukkan bahawa air ketum boleh membantu individu yang ingin berhenti daripada ketagihan dadah seperti heroin dan morfin kerana ia memberi kesan seperti opioid tetapi dengan tahap kebergantungan yang lebih rendah.

5. Digunakan dalam Perubatan Tradisional

• Di beberapa negara, air ketum digunakan sebagai ubat tradisional untuk merawat cirit-birit, demam, dan batuk.

Kelebihan Air Ketum

Penggunaan air biak dalam dos yang terkawal didakwa mempunyai beberapa kelebihan. Antaranya:

1. Sumber Semula Jadi

• Air biak berasal daripada daun pokok ketum tanpa bahan kimia tambahan, menjadikannya pilihan semula jadi bagi mereka yang mencari alternatif kepada ubat moden.

2. Alternatif Kepada Ubat Tahan Sakit

• Bagi mereka yang enggan bergantung kepada ubat tahan sakit farmaseutikal, air ketum dianggap sebagai alternatif semula jadi untuk mengurangkan kesakitan.

3. Meningkatkan Produktiviti

• Ramai pekerja fizikal mendakwa bahawa air ketum membantu mereka lebih bertenaga dan fokus dalam menjalankan tugas harian.

4. Kos Rendah

• Berbanding dengan ubat moden yang mahal, air ketum lebih murah dan mudah didapati di kawasan tertentu.

Keburukan dan Risiko Air Ketum

Walaupun air biak mempunyai beberapa manfaat, ia juga membawa pelbagai kesan sampingan dan risiko, terutamanya jika digunakan secara berlebihan atau dalam jangka masa panjang.

1. Ketagihan dan Kebergantungan

• Pengambilan air ketum secara kerap boleh menyebabkan ketagihan, di mana pengguna akan mengalami ketergantungan terhadapnya untuk berfungsi secara normal.
• Simptom ketagihan termasuk kegelisahan, ketidakselesaan fizikal, dan perubahan mood apabila tidak mengambilnya.

2. Kesan Sampingan Kesihatan

• Penggunaan air biak yang berlebihan boleh menyebabkan kesan sampingan seperti:
  • Loya dan muntah
  • Sembelit atau cirit-birit
  • Hilang selera makan
  • Mulut kering
  • Berdebar-debar atau tekanan darah tinggi

3. Risiko Kerosakan Hati dan Buah Pinggang

• Kajian menunjukkan bahawa penggunaan air biak yang berpanjangan boleh memberikan kesan negatif kepada fungsi hati dan buah pinggang.
• Ini kerana bahan aktif dalam ketum boleh menyebabkan tekanan kepada organ dalaman jika digunakan secara berlebihan.

4. Gangguan Mental dan Perubahan Tingkah Laku

• Pengambilan air biak dalam dos tinggi boleh menyebabkan perubahan tingkah laku seperti mudah marah, agresif, dan kemurungan.
• Ada juga kes di mana individu mengalami halusinasi atau gangguan mental lain akibat penyalahgunaan air biak.

5. Dilarang oleh Undang-Undang di Malaysia

• Di Malaysia, ketum dikawal di bawah Akta Racun 1952, dan penyalahgunaannya boleh dikenakan tindakan undang-undang.
• Walaupun terdapat perbincangan mengenai manfaat ketum dalam perubatan, penggunaannya masih dianggap sebagai satu kesalahan jika disalahgunakan.

Kesimpulan

Air ketum mempunyai kegunaan dan kelebihan tertentu, terutama dalam aspek perubatan tradisional dan sebagai alternatif kepada ubat tahan sakit. Walau bagaimanapun, kesannya terhadap kesihatan dan risiko ketagihan menjadikannya satu isu kontroversi dalam masyarakat dan pihak berkuasa.

Sekiranya seseorang ingin menggunakan air biak untuk tujuan perubatan, adalah penting untuk mendapatkan pandangan daripada pakar kesihatan bagi mengelakkan kesan sampingan yang serius. Selain itu, pengguna juga perlu mengambil kira aspek undang-undang dan kesannya terhadap kesihatan mental serta fizikal.

Oleh itu, penggunaan air biak harus dipertimbangkan dengan bijak, dan langkah-langkah pencegahan perlu diambil bagi mengelakkan penyalahgunaan yang boleh membawa kesan buruk kepada individu dan masyarakat.

Soalan Lazim Mengenai Air Ketum/Air Biak

Rujukan

1. Air Ketum : Kesan Salah Guna dan Gejala Ketagihan
2. BAHAYA PENGGUNAAN KETUM: MITOS DAN REALITI